Systemchange

Dolf Bremmers, Divisiemanager Cello met honderden cliënten, dagbesteding, jeugd en vrijwilligers.
“In systeemdenken zie je veel controle en doelgroep denken. Waar het om gaat is: wat vind jij leuk om te doen? Wat heb jij nodig? We stoppen mensen te snel in hokjes. Het systeem is niet leidend.”

Jose van Doremalen, Onderwijsmakelaar WeenerXL gemeente ’s-Hertogenbosch
“Mensen hebben moeite om hun plek te vinden in de samenleving. De link met creativiteit draagt bij om mensen thuis te laten voelen, wat vooral belangrijk is voor statushouders.”

Moniek Maas, Vrijwilliger Social label, ondersteuning ateliermeesters
“Belonging, erbij horen. Dat is echt belangrijk als je het even niet meer weet. Dat heb ik zelf ervaren.”

Wilma van der Aalst, Projectleider Gelijke Kansen gemeente ’s-Hertogenbosch
“Niet vanuit wantrouwen met mensen omgaan”

Eric de Brouwer, Manager dagbesteding Cello
“Doe wat bij je past. Met elkaar zinvolle dagen maken. Er mogen zijn!”

Wiede Vissers, Divisiedirecteur Amarant sociaal domein
“Er is te veel overleg over cliënten. Er zijn maar liefst 97 WMO samenwerkingsoverleggen! Het systeem is te complex. Meer eenvoud komt de client ten goede.”

Petra Janssen, Mede-initiatiefnemer Social label/ Werkwarenhuis en eigenaar ontwerpbureau Studio Boot
“Buiten het systeem iets doen en multidisciplinair denken en samenwerken.”

 Will Hoeben, Sociaal ondernemer Plan op Maat /De Winkel die werkt
“De muren WMO/P-wet binnen de gemeente doorbreken. Vanuit arbeidsmatige dagbesteding weer aan de slag kunnen; switchen vanuit WMO naar P-wet. Kortom, ontschotten!”

 Annie van Doremalen, schaduwmanager, senior coach, sparringpartner directies VMBO
“Scholen zitten vol goede bedoelingen maar het systeem is te ingewikkeld. Docenten en studenten gaan zich naar het systeem gedragen. Meer maatwerk is hard nodig. Onderwijs wordt gestuurd door cijfers. Het werkt beknellend en staat haaks op wet passend onderwijs.”

Simone Kramer, Mede-initiatiefnemer Social label / Werkwarenhuis en eigenaar C-mone, bureau voor cultuur & communicatie
“In plaats van loonwaarde inzetten op menswaarde. Het gaat om stimuleren van een empathische mentaliteit; mensen een gezicht geven. Ik zie jou! “

 Renate Richter, strateeg sociale vraagstukken en voormalig wethouder Zorg & Welzijn gemeente Eindhoven
“Het gaat om positiviteit en om echt contact maken.”

Contouren nieuw landschap
Er is behoefte aan een nieuw integraal kader na de Participatiewet. We hebben een andere manier van denken nodig, minder controle en regels. De hardnekkige tweedeling kansrijk – kansarm zit verweven in het systeem. Want waar iemand terecht komt, via welk loket, dat bepaalt de route die je dient te volgen. Het gaat nu dus vanuit het systeem in plaats vanuit de mens. Het systeem is te complex daardoor verliezen we de mens uit het oog. Dit onderstreept de noodzaak voor het samen ontwerpen van contouren van een nieuw landschap, los van hokjes: Want het maakt niet uit waar je vandaan komt, iedereen telt mee.

Indicaties zijn er altijd; iedereen heeft een indicatie dat maakt niet uit; het gaat erom:
Wat past bij mij?

Praktische interventies voor activatie en doorstroom zijn broodnodig;
Wat kan je allemaal wel?

Participatiewet op kleine schaal alle schotten loslaten (experiment/regelvrije zone) want bestaande wetten werken niet; er is meer maatwerk nodig. Moderator Renate Richters geeft na het Ronde Tafel-gesprek een samenvatting en gedachtes mee om concrete vervolgstappen te kunnen zetten binnen het bestaande systeem. Want het systeem is weerbarstig, lastig te veranderen. Er zijn wel wijzigingen op de Participatiewet aangekondigd, maar het is onduidelijk hoe dat nu verder gaat nu het kabinet is gevallen. Die wijzigingen geven iets meer ruimte maar wel binnen het bestaande systeem. Het behelst dus geen systeemverandering, ook al zijn er veel onderzoeken en pleidooien die uitwijzen dat dat nodig is. Welke ruimte is er binnen het bestaande systeem te vinden om toch al stappen te zetten?

Gedachte experiment Tussentijd

Sommige mensen zijn gebaat bij experimenteertijd, tussentijd, voordat er een definitief oordeel wordt gevormd en indicatie wordt gesteld, geeft ruimte aan mensen om te aarden, te onderzoeken en zich te ontwikkelen.

In de tussentijd wordt er waardevrij en dossierloos gewerkt. Vanuit de basis van de mens zelf, ontmoeten, mensgericht, met een coöperatieve houding. Tijd om uit te zoeken: wie ben ik en wat past bij mij? Welzijn, gezien en gehoord voelen, zingeving staat in deze fase centraal.

De ’tussentijd’ wordt vormgegeven op een drempelloze plek: groei-/ontwikkelhuis, werk-aan-jezelf-huis. Die plek is toegankelijk voor iedereen die er behoefte aan heeft; we willen niet hier al iedereen in hokjes zetten en in doelgroepen categoriseren.

Door deze fase zijn mensen zelfbewuster, weten ze beter wat ze willen en wat ze daarvoor nodig hebben. Dat maakt dat zij ook in verdere stappen beter weten waar hun groeiruimte zit. Dat draagt bij aan een duurzame toekomst.

Vraag aan de overheid (landelijk en gemeentelijk)

Maak een tussentijd mogelijk voor mensen die er baat bij hebben.

Zet dat bij voorkeur in als ‘basisvoorziening’, een plek die er gewoon is en waar mensen naar toe kunnen als ze denken daar baat bij te hebben.

Werk desnoods met een indicatie ’tussentijd’: overheid financiert voor een beperkte groep mensen die dat nodig heeft de tussentijd.

Opbrengst voor de overheid

Na de tussentijd weten mensen beter wat ze willen, waar ze gemotiveerd voor zijn, wat ze kunnen (vaak meer dan ze denken!). Als mensen zelfbewuster en zelfverzekerder het arbeidsproces ingaan is de kans van duurzaam uitstromen groter.

Onderzoekers kunnen de resultaten meten bij zowel mensen die een tussentijd hebben genomen als mensen die in het ‘bestaande systeem’ doorgestroomd zijn. Als blijkt dat methodiek succesvol is, dan afspraak maken over vervolg (ook op systeemniveau).